تأثیرات امانت انگاری وجود انسان در اخلاق فردی و اجتماعی

چکیده امانت انگاری نگاه ویژه انسان به خود و جهان است.چنین نگاهی ترجمان عملی جهان بینی توحیدی اوست که خداوند را مالک حقیقی خود و اعضا و جوارحش می داند، و بدون اذن مالک نمی تواند در آن تصرف کند. در این نگاه که آیات و روایات اسلامی همواره آن را برای ما به تصویر می کشد، انسان و اعضا و جوارحش در برابر خداوند، مسئول و پاسخگو است. از ثمرات چنین بینشی آن است که انسان در زندگی فردی و اجتماعی خود کارکرد اخلاقی بهتری داشته باشد. در این نوشتار که با روش درون دینی و تحلیل مفهومی و گزاره ای و نیز استفاده از توضیح و تبیین، مسأله امانت و امانت انگاری مورد واکاوی قرار گرفته است. هر چند می توان از متون دینی مسأله امانت انگاری وجود انسان و توجه به آن را بدست آورد، اما در نگاه دانشمندان اخلاق تأثیر چنین مسأله ای در اخلاق فردی و اجتماعی به ندرت یافت می شود که گویای این است که در آموزه های اخلاقی بیش از پیش به معارف اسلامی بویژه آیات و روایات نیاز است. در این نوشتار ضمن بیان ضرورت پرداختن به مسأله و توجه بیشتر به امانت انگاری، به مبانی آن که شامل خداشناسی، جهان شناسی و انسان شناسی است پرداخته شده و مولفه های ان یعنی امانت دهنده، امالنت گیرنده، علم به امانت و موضوع امانت مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی مکاتب رقیب چنین دیدگاهی از جمله دیدگاه های مادی گرا و انسان محور، ما را به برجستگی‎ های دیدگاه اخلاق اسلامی در این زمینه رهنمون خواهد شد. در فصل پایانی تأثیرات امانت انگاری وجود انسان در کسب فضایل فردی و اجتماعی مانند بزرگی و صلابت نفس،صبر، قناعت، تواضع، حسن ظن، عفو و دفع و رفع رذایل فردی و اجتماعی از قبیل جزع، دون همتی، ضعف نفس، کبر،غضب، حسد بر مبنای باور به مالکیت خداوند و امانت بودن انسان مورد توجه قرار گرفته و به تبیین آن ها پرداخته شده است. واژگان کلیدی توحید محوری، امانت انگاری، امانت، مالکیت،انسان، اخلاق فردی و اجتماعی، اومانیسم.